Aziatische hoornaar
De Aziatische hoornaar (Vespa velutina) is een invasieve exoot die sinds een aantal jaren vaker wordt aangetroffen in België. Deze exotische hoornaar is schadelijk voor honingbijen, hommelsoorten en andere bestuivende insecten. Ze staan erom bekend honingbijenkasten te kunnen binnendringen en volledig leeg te roven.
Let op! De Europese hoornaar is niet schadelijk en moet zeker niet verdelgd worden. Ontdek hieronder het verschil tussen de Aziatische en de Europese hoornaar.
Hoe herken ik een hoornaar?
In ons land vind je 2 soorten hoornaars, namelijk de Europese hoornaar en z’n Aziatische tegenhanger.
De Aziatische hoornaar is groter dan een muntstuk van 1 euro maar is kleiner dan de Europese hoornaar. De Aziatische hoornaar is grotendeels zwart in tegenstelling tot de Europese hoornaar die gele en roodbruine kleuren op zijn lichaam heeft.
De Aziatische hoornaar heeft daarnaast zwarte poten met gele uiteinden en de Europese hoornaar heeft rode poten.
Waar vind ik de Aziatische hoornaar?
De Aziatische hoornaar maakt twee nesten per jaar en bouwt die meestal dicht bij de mens in zowel tuinen, parken als stadsranden.
- In het voorjaar maakt de koningin een primair nest om de eerste werksters groot te brengen. Deze nesten zijn bolvormig, gemaakt van houtpulp en variëren in grootte tussen een tennisbal en een kleine voetbal. Dit nest wordt vaak gebouwd in een schuur, veranda, tuinhuis of onder een carport.
- In de zomer wordt dan een nieuw secundair nest gemaakt om de groei van de kolonie op te vangen. Dit zomernest hangt vaak een stuk hoger en vind je vooral in boomtoppen. Hierdoor zijn ze moeilijker zichtbaar. Deze nesten zijn bol- tot peervormig en zijn gemiddeld 50 cm breed en 70 cm hoog.
bron: www.vespawatch.be
Verdelging
De Aziatische hoornaar is een invasieve exoot. Dat betekent dat de soort hier oorspronkelijk niet voorkomt en hier dus geen natuurlijke vijanden heeft. De Aziatische hoornaar valt honingbijen en andere inheemse bestuivers en insecten aan die onze bloemen en planten bestuiven. Daarom is het belangrijk om de soort te bestrijden en hun nesten te verdelgen.
Hoe meld ik een nest of een Aziatische hoornaar?
Nesten kunnen gemeld worden via www.vespawatch.be. Individuele Aziatische hoornaars kan je melden via www.waarnemingen.be of via de app Obsidentify.
Hoe laat ik een nest verdelgen?
Wanneer je het nest meldt via vespawatch.be, zal Vespawatch een verdelger sturen binnen de drie weken. De rekening voor de verdelging wordt, afhankelijk van locatie, betaald door Stad Oostende, Provincie West-Vlaanderen of de Vlaamse Overheid. Je moet dus zelf niet opdraaien voor de kosten van de verdelging. Contacteer je de brandweer, dan sta je wel zelf in voor de kosten.
Wat moet ik in de tussentijd doen?
Probeer zeker niet zelf het nest te verdelgen. Ze reageren zeer agressief op de verstoring van het nest en hun steek voelt erger aan dan die van een wesp. Blijf daarom zeker uit de buurt van het nest en zorg ook dat andere mensen in de buurt ervan op de hoogte zijn.
Is er toch een acuut gevaar? Dan kun je de brandweer of een erkend verdelger contacteren om het nest op eigen kosten te laten verdelgen. Meld dan nog steeds het nest zodat die in de statistieken opgenomen kan worden. Geef dan in het opmerkingenveld aan ‘verdelgd op eigen initiatief’. Zo kan Vespawatch onnodige verplaatsingen van hun verdelger vermijden.
Een lijst van erkende verdelgers in Vlaanderen vind je op www.west-vlaanderen.be/aziatischehoornaar.
Help onze lokale imkers!
In 2022 hebben een aantal imkers en sympathisanten uit Oostende en omstreken een groep opgericht om de Aziatische hoornaar actief te bestrijden. Wie mee wil helpen, kan zich lid maken van de gesloten facebookgroep ‘Vespawatchers Middenkust’.
Hoe kan ik helpen?
Maart – mei: lentevallen
Na de winter, rond midden maart, ontwaken de koninginnen van de Aziatische hoornaar uit hun winterslaap en beginnen ze een embryonaal nest te bouwen. Met een selectieve lenteval en lokmiddel kun je koninginnen vangen. Een lenteval is een afgesloten doos met in- en uitgangen. De val is selectief. Dat betekent dat insecten groter dan de Aziatische hoornaar, zoals de Europese hoornaar, in principe niet in de val kunnen. Kleinere insecten kunnen er makkelijk terug uit.
Onderaan in de lenteval doe je lokmiddel die de Aziatische hoornaars aantrekt. Je kan kleikorrels gebruiken om te vermijden dat de hoornaars onmiddellijk verdrinken.
Wat verwachten we?
- Plaats een selectieve lenteval in jouw tuin
- Controleer de val elke dag op gevangen hoornaars
- Een hoornaar gevangen? Plaats de val in de koelkast en daarna in de diepvries
- Registreer je via Mijn Tuinlab
Wil je graag aan de slag met een selectieve lenteval? Stuur een mailtje naar milieu@oostende.be. Wij bezorgen je alles wat je nodig hebt. Enkel beschikbaar van maart – mei.
Mei – november: nestopsporing via lokpotmethode
Vanaf mei worden de eerste werksters geboren en groeien embryonale nesten verder uit tot primaire nesten. Op dat moment kun je de nesten beginnen opsporen aan de hand van de lokpotmethode.
Door een lokpot met lokmiddel in je tuin te hangen, trek je hoornaars aan die in de buurt een nest hebben. De werksters komen drinken van het lokmiddel en vliegen terug naar het nest. Door de werksters te markeren, hun vliegrichting bij te houden en te timen hoe lang ze onderweg zijn, kun je nesten opsporen.
Deze methode is effectief maar vraagt best wat tijd.
Hoe ga je te werk?
- Plaats een lokpot in de tuin op ongeveer 1m – 1,5m hoogte en in een open ruimte
- Vang de hoornaar met een merkbuisje en geef de hoornaar een kleur met een merkstift
- Laat de hoornaar vrij
- Je noteert in welke richting de hoornaar vliegt na een bezoek aan de lokpot
- Je noteert hoe lang de hoornaar wegblijft tussen twee bezoeken aan de lokpot (1 minuut = 100 meter)
- Herhaal dit een paar keer
- Print een kaart van het gebied rondom je tuin uit op schaal of gebruik een online kaart
- Trek een lijn van de locatie van de lokpot in de vliegrichting die je hebt waargenomen, voor een afstand die overeenkomt met de tijd die je gemeten hebt
- Zo weet je waar het nest zich ongeveer bevindt
- Meld je waarnemingen aan Vespawatchers Middenkust en zij doen het nodige voor de verdelging
Wil je aan de slag gaan met de lokpotmethode? Stad Oostende bezorgt je graag het nodige materiaal. Let wel op: dit is een intensieve methode die best wat tijd vraagt. Denk dus goed na of je je hiervoor kunt engageren. Stuur een mailtje naar milieu@oostende.be als je van start wil gaan met de lokpotmethode. Enkel beschikbaar van mei – november.
Kan je geen opsporing doen maar wil je wel graag een lokpot in je tuin hangen? Dat kan! Van zodra er hoornaars komen drinken, betekent dit dat er op maximum 2 km van jouw tuin een hoornaarsnest is. Observeer de vliegrichting en maak een melding bij Vespawatchers Middenkust. Zij doen dan de verdere opvolging. Zo heb je ook je steentje bijgedragen.
Tips
Enkele handige tips bij de lokpotmethode
- Observeer de val overdag en bij mooi of zonnig weer. Hoornaars zijn het meest actief vanaf de middag, tot één uur voor zonsondergang.
- Je kunt je lokmiddel ook zelf maken met 1/3 zoete witte of rosé wijn, 1/3 blond bier en 1/3 suikerwater (1kg suiker per 1l water).
- Hang de lokpot ongeveer op ooghoogte. Als de lokpot te laag hangt, kan het andere dieren aantrekken en te hoog is moeilijk om te observeren.
- De vliegrichting van de hoornaar is niet altijd dezelfde. Ze vliegen namelijk niet altijd in een rechte lijn naar het nest. Observeer de vliegbewegingen daarom een paar keer na elkaar.
- Hulp nodig? Contacteer Vespawatchers Middenkust.
Wespen
In de lente en de zomer kan het gebeuren dat wespen hun nest te dicht bij de mens hebben gebouwd. Hierdoor kan er overlast ontstaan en kunnen de wespen agressiever zijn dan normaal. Soms bouwen wespen ook nesten op plaatsen waar we dat liever niet hebben. Zo zijn de favoriete plaatsen voor een wespennest op zolder, in het dak, in de spouwmuur, in een haag of in de grond.
Ervaar je overlast van een wespennest, dan kan je de hulp inroepen van de brandweer of een professionele verdelger. Je staat zelf in voor de kosten van de verdelging, zonder tussenkomst van de stad.
Wens je een verdelging van een wespennest? Neem dan contact op met Hulpverleningszone Zone 1 of een professionele verdelger via www.wespennest.vlaanderen/