Het standbeeld werd gemaakt door Antoine (°1899 - +1969 ) en Alfred Courtens (°1889 - +1967) / Brons, 1931
De beeldengroep bestaat uit het ruiterstandbeeld van Leopold II, een Oostendse vissersfamilie, een groep Congolezen, een koloniaal en een vrouwelijke figuur met een toorts. Het is een typisch voorbeeld van kunst uit de koloniale periode, vervaardigd door de broers Courtens. De groep is aangebouwd tegen de arcades die door de Oostendenaars 'de Drie Gapers' worden genoemd. Op het paard ziet men Leopold II, die wordt geëerd als “bevrijder” van de Congolezen en als “weldoener” van de Oostendse vissersbevolking. Het monument werd in 1931 ingehuldigd door koning Albert I en koningin Elisabeth. In die jaren bereikte België haar koloniale hoogtepunt, wat onder andere werd gepromoot via monumentale beeldhouwwerken. Het sluit aan bij de Koninklijke Gaanderijen, een andere urbanistische verwezenlijking van Leopold II. Hij koesterde de droom om Oostende uit te bouwen tot de ‘Koningin der Badsteden’. Die beeldengroep en andere stedenbouwkundige investeringen in onder andere Brussel en Oostende werden voornamelijk gefinancierd met de opbrengsten van de koloniale uitbuiting van mensen en grondstoffen.
Niet alleen de koloniale symboliek van het monument, maar ook de feitelijk gevoerde koloniale politiek (zowel onder Leopold II als later) blijft tot op de dag van vandaag aanleiding geven tot discussie. Een getuigenis daarvan is de in 2004 afgezaagde hand van één van de tot slaaf gemaakte figuren uit de beeldengroep, als verwijzing naar de gruweldaden tijdens de koloniale periode. Een ander recent voorbeeld is de wereldwijde Black Lives Matter-beweging. In Oostende resulteerde dit in een actieplan van de stad rondom de erkenning van onze koloniale sporen.
Links van de Drie Gapers bevindt zich een gedenkplaats voor de Oostendenaar Aristide Doorme, een militair die ook voorkomt in de beeldengroep. Voorstanders van de kolonisatie stelden die voor als een strijd tegen de slavernij in Congo, maar de kolonisatie leidde uiteindelijk tot de onderdrukking van de lokale bevolking.
Stad Oostende wil het koloniale verleden recht in de ogen kijken. Want ons verleden leeft verder in de wereld van vandaag, in tal van zichtbare en onzichtbare sporen. De Stad wil hierover informeren en sensibiliseren. De infoborden plaatsen de beelden, gedenkstenen en pleinen in een nieuwe hedendaagse context.
