Om een gebouw als solitair op te nemen in een lijst met erfgoedwaarde, én advies te geven bij een vergunning, wordt daarenboven ook gekeken naar de gebruikerswaarde.
De gebruikswaarde heeft betrekking op de mate waarin een gebouw aan actuele gebruiksvragen kan beantwoorden en wordt bepaald door de functionele draagkracht, de bouwfysische toestand en het expressievermogen.
Eenzelfde gebouw kan zo voor verschillende gebruikers verschillende gebruikswaarden hebben.
- De functionele draagkracht van een gebouw en zijn kavelstructuur betreft de mate waarin een gebouw vandaag geschikt is om actuele of toekomstige functies te vervullen. Dat kan de oorspronkelijk bedoelde functie zijn of een andere functie waarnaar op die plaats en dat moment vraag is. De functionele draagkracht van een gebouw heeft in veel gevallen meer te maken met de mogelijkheden van zijn ligging, van de kavelstructuur en van zijn plattegrond dan met zijn gevelkwaliteit.
- De bouwfysische toestand heeft betrekking op de staat van de draagstructuur en van de gebouwschil.
- Het expressievermogen ligt in de mate waarin het gebouw de uitdrukking kan zijn van een gewenste identiteit van de gebruikers (bewoners, inwoners van de stad, recreanten…) of de uitdrukking van de functie die het gebouw vervult. Daaronder valt ook het uitdrukken of het om publieke of private ruimte gaat. Het expressievermogen is een zeer tijdsgevoelig aspect van de gebruikswaarde en het hangt vooral samen met de architectuur en typologie van het gebouw.