Wat zijn struikelstenen?
De naam struikelsteen is de vertaling van het Duitse woord ‘Stolperstein’. Een struikelsteen is een fysiek gedenkteken ter nagedachtenis van een slachtoffer van het nationaalsocialisme tijdens WOII. Het is een kasseivormige steen van 10x10cm, bedekt met een messing plaatje waarin de naam, geboortedatum, deportatiedatum en eventueel plaats en datum van overlijden van het slachtoffer zijn gegraveerd. De struikelsteen wordt in het voetpad geplaatst ter hoogte van waar het slachtoffer woonde, werkte, studeerde of veel tijd doorbracht.
De impact van struikelstenen reikt tot vandaag. Struikelstenen maken het onzichtbare zichtbaar: ze brengen de geschiedenis terug naar het lokale niveau en leggen een directe link tussen de plek waar mensen woonden en hun tragische lot. Dat zet voorbijgangers aan tot reflectie en gesprek over vervolging, onrecht en de waarde van vrijheid. In de context van het verzet krijgen struikelstenen een extra betekenis. Ze herinneren niet alleen aan slachtoffers, maar ook aan de moedige keuzes van individuen en groepen die zich verzetten tegen onderdrukking. Het verzet, in al zijn vormen, toont de kracht van solidariteit en menselijke waardigheid, ondanks groot gevaar. Struikelstenen nodigen ons uit om na te denken over wat verzet betekent, toen en nu: hoe wij vandaag opkomen tegen onrecht en hoe wij onze geschiedenis levend houden om herhaling te voorkomen. De Struikelstenen zijn een herinnering aan het feit dat democratie en mensenrechten waardevol en kwetsbaar zijn. Het is de taak van ons allen om de herinnering aan het verleden levendig te houden, de democratie en de mensenrechten te beschermen en een herhaling van soortgelijke feiten te voorkomen.
De Stad Oostende sluit zich aan bij dit symbolisch kunstproject van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Sinds de eerste steenlegging in Duitsland in 1995, liggen er in Europa nu al meer dan 90.000 steentjes verspreid over meer dan 25 landen. De Stolpersteine zijn tegen heel wat bestand. Ze kunnen makkelijk ingepast worden in de bestaande bestrating en voetpaden (je kan er dus niet écht over struikelen).
Ben je zelf een nabestaande van een slachtoffer van het nazisme? Of ken je het verhaal van een slachtoffer en eventueel nabestaanden? Vraag dan hier een struikelsteen aan.
Struikelstenen in Oostende
In Oostende liggen er al 7 struikelstenen verspreid ter nagedachtenis van Joodse stadsgenoten en verzetsstrijders. Op zaterdag 18 november 2023 werden de eerste struikelstenen geplaatst ter hoogte van het Koninklijk Atheneum Athena, aan de Leon Spiliaertsstraat, ter herdenking van 7 Oostendse Joodse leerlingen. Zo wil de stad, samen met Oostendse onderwijsgemeenschap, 7 Joodse kinderen herdenken die van onze schoolbanken werden geplukt en niet veel later werden vermoord in Auschwitz.
Zes tieners kregen een struikelsteen: Joachim Speier-Hollstein, Regina Szpiro, Henriette Szpiro, Albert Schindler, Hermann Schindler en Simone Schendorf. Voor de zevende leerling, lsidoor Spziro gaat het over een 'struikeldrempel'. Hij kon zich niet meer inschrijven in het atheneum, door de verordening van de Duitse bezetter die stelde dat Joodse kinderen vanaf het schooljaar 1942-1943 niet meer toegelaten waren tot officiële scholen. "De struikeldrempel symboliseert het recht op onderwijs voor alle kinderen in oorlogssituaties”