Over dit project
De Koninklijke Gaanderijen werden in 1905 voltooid. Ze zijn ongeveer 400m lang en dienden om de gegoede burgers tijdens hun wandeling tegen zon en regen te beschermen. Ze verbonden het koninklijk chalet met de Wellingtonrenbaan. Tegen de Gaanderijen werd begin de jaren dertig het Thermenpaleis gebouwd.
De volledige site heeft al langer nood aan een volledige restauratie. De drie partners in dit verhaal - Stad Oostende, de Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMW) en de nv Restotel - werken samen met de Vlaamse regering aan de toekomst van deze parel aan de Vlaamse kust.
Bekijk de Koninklijke Gaanderijen in de Inventaris Onroerend Erfgoed
Werken in fasen
Er werd gestart met de Gaanderijen aan de rechterkant van het Thermae Palace. Binnenkort zullen ook de werken aan de Gaanderijen aan de linkerkant van het hotel op een gelijkaardige manier starten. De aannemer werkt van boven naar beneden.
Op het dak is er een nieuwe betonplaat en nieuwe dakbedekking nodig. De Gaanderijen moesten jarenlang gestut worden omdat er te veel gewicht geplaatst was op het dak. Eerst moet op het dak van beide Gaanderijen beton van 40 cm dik verwijderd worden, dan komt er een nieuwe betonplaat die de draagstructuur terug moet garanderen. Hiervoor dienen er maar liefst 15.000 chemische ankers te worden geplaatst (voor beide zijden) die de oude betonplaat ophangt aan de nieuwe. Alles wordt dan voorzien van een nieuwe dakbedekking. De nieuwe betonplaat verdeelt het gewicht beter over de bestaande structuur waardoor de schoren straks eindelijk wegkunnen.
Eenmaal het dak terug waterdicht is, start het betonherstel onder andere van het plafond. Vervolgens is het pleisterwerk aan de beurt en daarna kan dan begonnen worden aan de restauratie van de iconische tegelvloer. De rotondes aan de uiteinden van de Gaanderijen krijgen een grondige interieurrenovatie.
Ambacht
Restaureren betekent vooral ook veel ambachtelijk werk. Er is dus een specifieke kennis nodig om bepaalde elementen er weer te laten uitzien als vroeger. De natuursteen van de gevel is er één van. Sommige delen moeten hersteld of vervangen worden. De rest wordt gereinigd met stoom, want de natuursteen is heel korrelig en kan niet gezandstraald worden. Eventuele nieuwe stukken natuursteen worden identiek nagemaakt in de steenkapperij van Artes-Woudenberg.
Ook het schrijnwerk wordt volledig vernieuwd. De aannemer werkt daarvoor met oude foto's. Samen met Stad Oostende en Onroerend Erfgoed Vlaanderen werd een uitgebreide studie gedaan om de nieuwe ramen zoveel mogelijk te laten lijken op het historische schrijnwerk.
De oude vloertegels worden zo veel mogelijk hergebruikt, en worden aangevuld met nieuwe tegels die bijna exact zijn qua vorm, kleur en dikte. Het patroon van de oude tegels werd hiervoor digitaal ingescand.
Het smeedwerk, zoals de balustrade op het dak, wordt gereinigd en opnieuw gelakt. De banken ten slotte worden vervangen door een model dat historisch correct is. Nadien wordt alles geschilderd. Daarvoor is een kleurenonderzoek nodig voor zowel de banken, het schrijnwerk en de muren.
Historiek
De Franse architect Charles Girault ontwierp de Koninklijke Gaanderijen in opdracht van koning Leopold II. Ze verbonden de Koninklijke Chalet met de Wellingtonrenbaan en werden in 1906 voltooid.
De Koninklijke Gaanderijen kwamen er dankzij de toelage die de stad in 1902 ontving als compensatie voor de wettelijke afschaffing van de kansspelen. Dit bedrag moest worden ingezet voor verfraaiingswerken. Bijkomende kosten, onder meer voor De Drie Gapers en een tweede gaanderij, werden gefinancierd door koning Leopold II. Deze middelen vloeiden voort uit de opbrengsten van de koloniale exploitatie in Congo, waar zowel mensen als natuurlijke rijkdommen zwaar onder druk werden gezet.
In 1933 werd een deel van het oorspronkelijke plantsoen ingenomen voor de bouw van het ‘Palais des Thermes’ of het Thermae Palace instituut, met thermen en een hotel. In 1978 werd op dit plantsoen ook het toenmalige stedelijk zwembad gebouwd naar het ontwerp van architecten Paul Felix en Jan Tanghe.
Timing
In maart 2025 schreef Stad Oostende de aanbesteding uit voor de restauratie van de Koninklijke Gaanderijen. De restauratiewerken werden aangevat in september 2025 en zijn mogelijk dankzij een nauwe samenwerking tussen de partners: Stad Oostende, PMV, Restotel en de Vlaamse Regering. Bedoeling is om tegen de zomer van 2026 deze werken af te ronden. Ook de renovatie van het Thermae Palace wordt gepland om snel aan te vatten.
