Afrikaanse waxprints, een verhaal van kolonisatie en culturele toe-eigening

De typische Afrikaanse waxprints kennen vele benamingen, waaronder Dutch wax prints, Ankara wax prints, Holland wax, Java Wax, Waxblock en Dutch Hollandais. Deze 100% katoenen stoffen worden door hun patronen en kleurrijke aanblik vaak met het Afrikaanse continent geassocieerd. De stoffen zijn vooral in West- en Centraal-Afrika zeer populair en worden ook als formele kleding door Afrikaanse leiders en diplomaten gedragen. Ook in Banjul, zusterstad van Oostende en tevens hoofdstad van Gambia, zijn deze stoffen talrijk vertegenwoordigd op de lokale markt. Ondertussen zijn de waxprints zo ingeburgerd dat ze kleding overstijgen en symbool staan voor de Afrikaanse identiteit. De waxprints verdringen originele Afrikaanse stoffen zoals kuba, kente en kanga. Maar hoe Afrikaans zijn deze waxprints nu werkelijk? De oorsprong van deze stoffen ligt immers niet in het Afrikaanse continent.

De oorspronkelijke waxprints werden gecreëerd via batik. Gesmolten was werd in patronen aangebracht op de stof. Op deze manier was het mogelijk om de stof te kleuren, te fixeren en ingewikkelde, kleurrijke patronen te creëren. Deze techniek is Indonesisch van oorsprong. Zowel de Nederlanders als de Britten verworven deze techniek tijdens de kolonisatie van het huidige Indonesië. De Nederlanders ontwikkelden machines die het batikproces automatiseerden en startten een wereldwijde handel in de stoffen. Tegenwoordig wordt een groot stuk van de markt ingenomen door Aziatische, veelal Chinese en Indische, producenten. Vaak komen deze Aziatische imitatiestoffen tot stand door vervuilende productieprocessen, zowel bij de katoenteelt als door het gebruik van giftige kleurstoffen. Door hun goedkope prijzen vormen deze Aziatische producenten een heuse bedreiging voor de Europese producenten. De geschiedenis lijkt zich te herhalen nadat ruim 200 jaar geleden de Europeanen de Indonesische vervaardiging van deze stoffen onder druk plaatsten. Vaak worden de handelaars en ontwerpers beschuldigd van culturele toe-eigening omdat ze winst maken door patronen of andere culturele elementen te gebruiken die hen niet toebehoren.

Ondanks de bloeiende Afrikaanse markt en de concurrentie uit China, blijven Europese bedrijven nog steeds de stoffen ontwerpen en exclusief vervaardigen voor export naar Afrika vanuit Europa. Vooral de Afrikaanse producenten lijken de dupe te worden. Hun winstmarges staan onder druk door de dominantie van de Europese en Aziatische waxprints. Voor de (Afrikaanse) consument is de oorsprong van de stof vaak onduidelijk.

JOUW STAD. JOUW VRAGEN. JOUW BEZORGDHEDEN. JOUW REACTIES.
Kom hier met al je vragen, en zelfs om eens te klagen. Maar ben je echt content, geef dan een compliment bereikbaar van maandag tot en met zaterdag van 8 tot 19 uur.